Công trình thế giới của năm tại Liên hoan Kiến trúc thế giới (WAF) 2025

November 28, 2025 Mai An

Vừa qua, Nhà thờ Holy Redeemer và Trung tâm cộng đồng Las Chumberas – công trình do kiến trúc sư Fernando Menis thiết kế tại La Laguna, Tây Ban Nha – đã được vinh danh Công trình Thế giới của Năm tại Liên hoan Kiến trúc Thế giới (WAF) 2025, diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Miami Beach, Florida. Bên cạnh giải thưởng danh giá này, WAF 2025 cũng công bố Giải Nội thất Thế giới của Năm, Dự án Tương lai của Năm, Cảnh quan của Năm, cùng nhiều Giải thưởng Đặc biệt. Trong số đó có Giải American Beauty, do Quỹ Ủy ban Mỹ thuật Hoàng gia tài trợ, được xướng tên tại đêm Gala bế mạc nhân dịp kỷ niệm lần tổ chức thứ 18 của WAF.

Tạp chí Kiến trúc trân trọng giới thiệu tới bạn đọc các công trình đạt giải năm nay.

Công trình Thế giới của Năm 2025

Nhà thờ Holy Redeemer và Trung tâm cộng đồng Las Chumberas – Fernando Menis (La Laguna, Tây Ban Nha)

Nằm tại khu dân cư ngoại ô từng bị lãng quên, Nhà thờ Holy Redeemer và Trung tâm cộng đồng Las Chumberas trở thành điểm nhấn đô thị mới, góp phần tái sinh khu vực với một quảng trường công cộng, nhà thờ và trung tâm sinh hoạt cộng đồng – tạo nên không gian tụ họp thiết yếu cho cư dân.

Đặc biệt, dự án được xây dựng hoàn toàn từ nguồn quyên góp. Dòng kinh phí không ổn định khiến công trình phải chia thành bốn khối độc lập thi công theo từng giai đoạn: hai khối đầu tiên – nơi đặt trung tâm cộng đồng – hoàn thành sau hai năm và được đưa vào sử dụng ngay; phần còn lại chỉ được hoàn thiện 16 năm sau đó, khi có đủ nguồn lực tài chính.

Lấy cảm hứng từ địa hình núi lửa, công trình mang hình khối mạnh mẽ, bề mặt thô mộc, đối lập với bối cảnh xung quanh. Những khe hẹp giữa các cấu trúc, được lấp đầy bởi kim loại và kính điêu khắc, tạo nên hiệu ứng lọc ánh sáng tự nhiên độc đáo, góp phần hình thành không gian nội thất tối giản và đậm chất tâm linh.

Ánh sáng ban ngày là yếu tố chủ đạo trong ngôn ngữ kiến trúc: không cửa sổ, công trình được chiếu sáng bằng ánh sáng chữ thập và ánh sáng thiên đỉnh không tráng men. Sự dịch chuyển ánh sáng trong ngày làm nổi bật từng khu vực, dẫn dắt hành trình khám phá nội thất.

Vật liệu chính là bê tông – đáp ứng linh hoạt yêu cầu về kết cấu, hình khối, kết cấu bề mặt và âm học. Bê tông sản xuất tại địa phương, chi phí thấp, bền vững và tiết kiệm năng lượng. Bê tông vụn trộn đá núi lửa giúp hấp thụ âm thanh, kết hợp cùng bề mặt bê tông mài hoặc để thô, mang lại chất lượng âm học tinh tế, tương đương một nhà hát opera – lý tưởng cho việc hát và diễn ngôn.

Giải Nội thất Thế giới của Năm

Nhà nguyện Fractal – INNOCAD (Graz, Áo)

Nằm trong khuôn viên một bệnh viện công do Giáo hội Tin Lành quản lý, Nhà nguyện Fractal là nơi nghỉ ngơi tĩnh tại dành cho bệnh nhân, nhân viên và khách tới thăm. Thiết kế của công trình dựa trên các nghiên cứu hiện đại về khoa học thần kinh và tâm lý môi trường, kết hợp yếu tố sinh học và họa tiết fractal để tạo nên không gian yên bình, cộng hưởng cảm xúc, giúp giảm căng thẳng và tái tạo năng lượng.

Họa tiết fractal đóng vai trò trung tâm. Được phát triển thông qua hợp tác giữa nhóm thiết kế và các nhà khoa học thuộc Đại học Oregon / Trung tâm Nghiên cứu Fractal, các họa tiết lấy cảm hứng từ hình học tự nhiên, mang lại phản ứng tích cực về tâm lý và sinh lý. Chúng được tạo ra bằng phần mềm tùy chỉnh, kết hợp phân tích khoa học với cảm hứng nghệ thuật.

Bảng vật liệu tối giản, nhấn mạnh sự kết hợp giữa hoa văn – hình khối – ánh sáng. Gỗ được sử dụng cho trần, sàn, ghế băng và bàn thờ, mang lại cảm giác ấm áp và tự nhiên. Với diện tích chỉ 35 m² nhưng có trần cao gấp đôi và mặt đứng kính xuyên suốt, không gian mở ra ấn tượng mạnh mẽ sau một lối vào thấp theo ngôn ngữ sắp đặt tôn giáo.
Tại trung tâm là bàn thờ độc đáo, làm từ gốc ghép ngược của cây óc chó, do một nhà điêu khắc Áo danh tiếng thực hiện – điểm nhấn cho trải nghiệm chiêm nghiệm trong không gian tràn ánh sáng.

Dự án Tương lai của Năm

Sân bay quốc tế Gelephu – BIG | Bjarke Ingels Group (Gelephu, Bhutan)

Là cửa ngõ quốc tế thứ hai của Bhutan, sân bay Gelephu kết hợp thủ công truyền thống với giải pháp kiến trúc đương đại. Nằm gần biên giới Bhutan–Ấn Độ và sông Paitha, công trình dự kiến khai trương năm 2029, phục vụ 123 chuyến bay/ngày và đạt 5,5 triệu hành khách/năm vào 2065.

Sân bay tôn vinh văn hóa Bhutan thông qua các sản phẩm thủ công bản địa, cùng lối kiến trúc tràn ngập ánh sáng tự nhiên, lối vào ba tầng, giếng trời và cửa kính toàn chiều cao. Các phòng chờ trong nhà – ngoài trời được thiết kế cho hoạt động yoga, tắm cồng chiêng và thiền định – thể hiện ưu tiên của Bhutan đối với sức khỏe cộng đồng.

Kết cấu lưới gỗ nổi bật được chế tác từ nguồn gỗ bền vững trong nước, trang trí họa tiết chạm khắc truyền thống. Màu sơn mặt đứng gợi nhớ Kachen – cột gỗ linh thiêng – kết hợp biểu tượng tâm linh với di sản kiến trúc. Kết cấu gỗ giúp cân bằng độ ẩm; mái và sân trong thông gió tự nhiên; mái hiên lớn che nắng và mưa gió.

Về công năng, sân bay tối ưu hành trình của hành khách: các cổng, cửa hàng và khu ẩm thực đặt trên cao, mở tầm nhìn ra dãy Himalaya. Đây cũng sẽ là trung tâm giao thông nội địa đầu tiên của Bhutan, kết nối vùng với hệ thống xe điện không ray và xe buýt công cộng.

Giải Cảnh quan của Năm

Embracing Flood – Hành lang sinh thái sông Tân Cương – Turenscape (Thượng Nhiêu, Giang Tây, Trung Quốc)

Dự án đã hồi sinh 102ha vùng đồng bằng ngập lụt, biến nơi đây thành không gian sinh thái – giải trí năng động. Ứng dụng nguyên lý “thành phố bọt biển”, hành lang sinh thái tăng cường khả năng chống chịu lũ, phục hồi hệ sinh thái bản địa và cung cấp không gian công cộng quanh năm. Thay vì chống lại lũ theo mùa, thiết kế xem nước như một yếu tố động lực, hòa vào cảnh quan để hỗ trợ đa dạng sinh học và khả năng thích ứng đô thị.

Với cách tiếp cận tiết kiệm chi phí và tối giản công tác bảo trì, dự án kết nối cộng đồng với thiên nhiên, đồng thời bảo vệ thành phố trước các rủi ro khí hậu. Nay trở thành di tích cấp khu vực, dự án đóng vai trò mô hình có thể nhân rộng cho các đô thị dễ ngập trên thế giới.

Giải thưởng Đặc biệt

Giải American Beauty – Lorcan O’Herlihy Architects: Isla Intersections Supportive Housing & Paseo, Los Angeles, Hoa Kỳ

Sử dụng màu sắc tốt nhất – Alibaba Xixi Campus Landscape của ASPECT Studios, Hàng Châu, Trung Quốc

Tối ưu ánh sáng tự nhiên (VELUX) – Redhill Early Learning Centre của Hubo Studio, Johannesburg, Nam Phi

Sử dụng đá tốt nhất (Turkish Stones) – Dialogue with Nature – Commune Store, Atelier Global Limited, Núi Vũ Di, Phúc Kiến, Trung Quốc

Sử dụng cấu kiện gỗ tốt nhất – Quinta de Adorigo Winery, Atelier Sergio Rebelo, Douro, Bồ Đào Nha

Dự án nhỏ của năm: Nhà thờ Holy Redeemer và Trung tâm cộng đồng Las Chumberas của Fernando Menis tại La Laguna, Tây Ban Nha

Giải Bền vững (ROCKWOOL) – 1265 Borregas, MGA | Michael Green Architecture & SERA Architects, Sunnyvale, Hoa Kỳ

Giải Nước GROHE – Water Space, Rizoma del Agua, Chimalhuacán, Thành phố Mexico

Nguồn

Post Views: 53