Là chuỗi sự kiện thường niên của TOTO Architect Talk, cuộc thi kiến trúc 2025 “Không Gian Cộng Hữu – Sự chuyển tiếp của các hình thái sống” do Công ty TNHH TOTO Việt Nam phối hợp cùng Gallery MA tổ chức, bảo trợ bởi Hội Kiến trúc sư Việt Nam chính thức được phát động từ ngày 13/09/2025.
Được khởi xướng lần đầu vào năm 2017, đến nay, Công ty TNHH TOTO Việt Nam với sự bảo trợ thông tin của Hội KTS Việt Nam đã tổ chức thành công 06 Cuộc thi Kiến trúc với những chủ đề đa dạng, hấp dẫn, thu hút đông đảo kiến trúc sư trẻ tham gia:
- Năm 2017: Cuộc thi “Giải pháp nhà ở cho vùng thiên tai”
- Năm 2018: Cuộc thi “Phần hồn của Đô thị”
- Năm 2019: Cuộc thi “Cảm tác vẻ đẹp tự nhiên giữa lòng đô thị – Tìm kiếm giải pháp thiết kế đánh thức tự nhiên”
- Năm 2022: Cuộc thi “Thiết kế Pavilion: Discovering New – Khơi nguồn chất mới”
- Năm 2023: Cuộc thi “Khám phá các không gian không chính quy”
- Năm 2024: Cuộc thi “Hoán vị”
Tiếp nối sứ mệnh truyền cảm hứng sáng tạo, cuộc thi Thiết kế Kiến trúc TOTO 2025 trở lại với chủ đề “Không Gian Cộng Hữu – Sự chuyển tiếp của các hình thái sống” với mục tiêu tạo ra sân chơi sáng tạo và giao lưu cho kiến trúc sư và sinh viên kiến trúc, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng kiến trúc thông qua các cuộc thi.
“Không Gian Cộng Hữu – Sự chuyển tiếp của các hình thái sống” phản ánh mối liên hệ của không gian cộng hữu, không gian riêng và không gian công cộng – một điều đáng để suy ngẫm. Một công trình thương mại có thể nhường chỗ cho một quảng trường, nơi mọi người có thể tới lui không kể địa vị giai cấp hay nói cách khác, quyền lực tư bản đã chuyển hóa thành sở hữu cộng đồng. Hay một khoảng sân chung giữa những hộ gia đình trong nhà ống phố cổ (không gian cộng hữu) dần bị chia năm xẻ bảy trở thành không gian riêng tư. Mối liên hệ giữa những không gian này đôi khi có thể là mối liên hệ thay thế nhưng đôi khi lại là cộng sinh, chuyển tiếp. Một bức tường không bao giờ chỉ là một dải ngăn cách, một vỉa hè không bao giờ chỉ là một lối đi, không gian đô thị Việt Nam được hình thành một cách phi tập trung, không thuộc về một khoảnh khắc hay một chương trình duy nhất, mà liên tục thay đổi hình hài.
Ranh giới giữa không gian công cộng (public), chung (common) và riêng (private) không được định nghĩa bằng những đường biên cố định, mà bằng một dải chuyển tiếp liên tục. Ngưỡng cửa nhà hòa vào lối đi chung; vỉa hè luân phiên trở thành phần mở rộng của cửa hàng, lối đi bộ hay chốn nghỉ ngơi; sân đình lúc thì là nơi của những tín ngưỡng linh thiêng, khi lại là nơi của hội hè hay lễ hội. Những trạng thái này được điều chỉnh bởi nhịp điệu của thời gian trong ngày, mùa trong năm, và liên tục được tái định nghĩa theo nhu cầu của cộng đồng, nơi chốn. Sự linh hoạt ấy bắt nguồn từ một logic văn hóa của sự tùy biến và tự phát, nơi con người thường nhật không ngừng điều chỉnh và thích ứng với môi trường xung quanh mình. Kiến trúc sư Kumiko Inui đã mô tả những môi trường tương tự ở Nhật là “những khoảng nhỏ” – không gian vi mô được hình thành không phải bởi kiến trúc sư, mà từ sự tích tụ của trí thông minh tập thể qua việc thay đổi, thêm thắt, và tái sử dụng không gian dựa trên trải nghiệm sống. Ở Việt Nam, những “khoảng nhỏ” như thế không phải là ngoại lệ bên lề, mà là một điều kiện không gian cốt lõi, được duy trì qua các việc commoning — đồng kiến tạo, sử dụng và chăm sóc tài nguyên chung — trong một khung cảnh linh hoạt về thời gian và xã hội.
Một không gian cộng hữu luôn được chăm sóc, thương lượng và duy trì bởi một cộng đồng, gồm các cá thể có những nhu cầu tương đồng, hoặc mâu thuẫn nhau. Bởi dạng thức cộng hữu (cùng làm chủ) mà không gian này trở thành một bài tập chính trị về sự chia sẻ và vun trồng một giá trị chung. Tính chất biến chuyển của không gian cộng hữu, việc nó len vào giữa hai dạng không gian (tư nhân và công cộng), cũng không tách rời các khuôn khổ cho phép định vị, khoanh vùng và giới hạn trong chính nó. Có thể nói, chính công việc định hình này thông qua các can thiệp kiến trúc và đô thị mới cho phép kiểu không gian đó trở nên phong phú và không ngừng biến hóa. Cuối cùng, một kiểu không gian gây dựng từ tính sử dụng và khả năng linh hoạt như vậy thì không thể tách rời khỏi một loại cộng đồng nhất định sẽ chiếm hữu và thương lượng nó, thậm chí có thể nghĩ rộng hơn về một cộng đồng sinh vật mở rộng cùng nhau chung sống và chăm sóc cho không gian này.
Cuộc thi chính thức diễn ra từ ngày 13/09/2025 và kết thúc nhận bài dự thi vào 14:00 ngày 01/11/2025. Mô hình dự án của TOP 10 sẽ được nhận vé VIP tham dự sự kiện TOTO Architect Talk 2025 diễn ra tại Hồ Chí Minh vào ngày 13/12/2025.
Bên cạnh sự bảo trợ uy tín của Hội Kiến trúc sư Việt Nam – Tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp chính thống của ngành Kiến trúc, cuộc thi còn được đồng hành bởi các kiến trúc sư dày dặn kinh nghiệm góp mặt trong hội đồng Ban giám khảo: KTS. Kumiko Inui (Giám khảo danh dự), KTS Lưu Hướng Dương (Phó chủ tịch thường trực Hội KTS TPHCM), KTS Đàm Vũ (Đồng sáng lập Kientruc O), KTS Nguyễn Anh Cường (Sáng lập viên Nhabe Scholae).
Cơ cấu giải thưởng hấp dẫn của cuộc thi cũng là động lực để các thí sinh quyết tâm thể hiện bản lĩnh, bao gồm:
- 01 Giải Đặc biệt (được lựa chọn bởi riêng BGK danh dự): 30.000.000 VNĐ
- 01 Giải Nhất: 30.000.000 VNĐ
- 01 Giải Nhì: 20.000.000 VNĐ
- 01 Giải Ba: 10.000.000 VNĐ
Để tranh tài với điểm số cao, các bài thi không chỉ cần nghiên cứu và thiết kế (bao gồm xây dựng, không xây dựng hoặc dỡ bỏ) để tạo ra những cấu trúc không gian có khả năng khuếch đại văn hóa commoning, mà còn đề xuất những hệ thống mở, bằng cách xây dựng, sắp xếp hoặc phá bỏ những không gian mới hoặc đã có sẵn để cộng đồng có thể chiếm dụng, biến đổi và duy trì theo thời gian hoặc để xuất về những chuyển dịch có thể xóa sổ hay tạo ra giá trị hay hệ lụy mới, hay nói cách khác đó là suy nghĩ về những tình huống có thể là thật hay giả định có thể được hình thành từ những chuyển dịch đó.
Để giúp các thí sinh giải mã những tầng ý nghĩa của đề bài và khơi nguồn cảm hứng sáng tạo, TOTO Information Center (TIC) mang đến buổi GIẢNG ĐỀ ONLINE với sự tham gia từ hai diễn giả đặc biệt và tài năng: KTS. Khoa Vũ – Founder Studio KHOA VU tại New York, KTS. Trung Mai – Founder Ha Noi Ad Hoc & Ad Hoc Practice. Buổi giảng đề sẽ diễn ra vào 18:00/ thứ Tư ngày 24.09.2025 dưới hình thức online qua Google Meet.
Thông tin chi tiết xem tại: https://www.facebook.com/TOTOinformationcenter
© Tạp chí kiến trúc