Nghệ thuật ‘cảnh báo khủng hoảng’ của Jamie Dimon giúp JPMorgan Chase lãi 58 tỷ USD, vô địch toàn ngành nhưng lại khiến nhà đầu tư ‘khóc ròng’

Trong thế giới hàng đầu của các CEO ngân hàng toàn cầu, hiếm có nhân vật nào vừa nhận được ngưỡng mộ vừa gợi lên sự tò mò như Jamie Dimon, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành (CEO) của JPMorgan Chase.

Ông được biết đến không chỉ vì khả năng lèo lái một tập đoàn tài chính khổng lồ với quy mô toàn cầu, mà còn vì sự bi quan công khai dường như chưa bao giờ vơi.

Thế nhưng điều trớ trêu là càng lo lắng, ngân hàng của ông lại càng có lãi liên tục suốt 7 năm liền, thâu tóm hàng loạt đối thủ.

Hiện JPMorgan Chase đang là tổ chức tài chính có tổng vốn hóa lớn nhất toàn ngành, chi đến 18 tỷ USD mỗi năm cho đầu tư công nghệ, bao gồm cả trí thông minh nhân tạo (AI) nhằm nâng cao khả năng dự báo và quản trị rủi ro.

“Thành tích lãnh đạo ngân hàng của ông ấy thật đáng kinh ngạc. Thế nhưng thành tích đưa ra dự đoán về thảm họa kinh tế của ông ấy thì không tốt bằng”, chuyên gia Ben Mackovak của Strategic Value Bank Partner nhận định về CEO Dimon.

Càng lo càng thắng

Hãng tin CNBC cho hay trong suốt 20 năm lèo lái JPMorgan Chase, vị CEO 69 tuổi đã xây dựng được một đế chế tài chính chưa từng thấy trong lịch sử.

Không ít lần, CEO Dimon đã gieo tâm lý lo ngại vào dư luận, từ dự đoán “cơn bão tài chính” ập vào nền kinh tế Mỹ sau đại dịch cho đến nhận định về “thời khắc nguy hiểm nhất trong vài thập kỷ” trước nguy cơ địa chính trị và lạm phát.

Vị CEO này không ngần ngại gọi những biến động trái khoán, nợ công Mỹ hay xung đột địa chính trị là “chướng ngại vật” có thể hạ gục bất kỳ ngân hàng nào không đủ sức đề kháng.

Ví dụ, năm 2015, vị CEO này cảnh báo: “Sẽ có một cuộc khủng hoảng nữa diễn ra” trong thư gửi cổ đông. Tuy nhiên chẳng có gì diễn ra cho đến khi đại dịch Covid-19 năm 2020 xảy ra.

Thế rồi trong thư gửi cổ đông năm 2022, CEO Dimon tiếp tục cảnh báo: “Mọi thứ đang có vẻ suôn sẻ, nhưng cơn bão đằng xa đang trực chờ”.

Một năm sau, ông tiếp tục nhấn mạnh “đây có thể là thời điểm nguy hiểm nhất thế giới đã chứng kiến trong vài thập kỷ” khi nói về khả năng Mỹ cùng lúc chịu tác động bởi suy thoái và lạm phát cao.

Dẫu vậy, nền kinh tế Mỹ dường như chưa có sự khủng hoảng hay suy thoái nào diễn ra như lời CEO Dimon cảnh báo.

Thậm chí những nhà đầu tư nghe lời CEO này, chuyển hướng đầu tư phòng thủ lại bỏ lỡ mất 2 năm tăng trưởng tốt nhất của S&P 500 trong nhiều thập kỷ.

Đặc biệt hơn, nghịch lý của câu chuyện nằm ở chỗ trong khi Dimon liên tục nhắc đến khủng hoảng, JPMorgan lại ngày một hùng mạnh.

Từ 2015–2024, ngân hàng này thiết lập tới bảy kỷ lục lợi nhuận thường niên, gấp đôi con số mà họ đạt được trong thập kỷ đầu Dimon làm CEO (2006–2015). Bình quân mỗi năm đế chế tài chính này đem về 20 tỷ USD lợi nhuận.

Năm 2024, JPMorgan ghi nhận lợi nhuận kỷ lục 58,5 tỷ USD, chiếm ngôi vô địch toàn ngành về lợi nhuận, thị phần thẻ tín dụng, ngân hàng doanh nghiệp nhỏ và cả ngân hàng đầu tư.

Tập đoàn này cũng có nhiều chi nhánh, tiền gửi và người dùng trực tuyến hơn bất kỳ đối thủ nào, đồng thời xử lý hơn 10 nghìn tỷ USD giá trị giao dịch mỗi ngày.

Vậy tại sao một CEO tài ba như Dimon lại liên tục phát đi những cảnh báo có phần tiêu cực? Theo các chuyên gia, đó là nghệ thuật cảnh giác toàn thắng của vị lãnh đạo này.

Mang dù ngày nắng

Chuyên gia Mackovak của Strategic Value nhận định đây có thể là chiêu trò nâng tầm thương hiệu, hình ảnh cá nhân của Jamie Dimon hoặc là nước đi toàn thắng của vị CEO này.

Nếu khủng hoảng thực sự xảy ra, Dimon sẽ khẳng định mình đã sớm cảnh báo, củng cố uy tín lãnh đạo thận trọng.

Nếu khủng hoảng không xảy ra, điều đó càng chứng tỏ mô hình kinh doanh của JPMorgan vững vàng, khiến cổ phiếu ngân hàng không ngừng tăng giá.

Điều này chẳng khác gì việc CEO Dimon mang ô ngày nắng, nếu mưa thì dùng còn không thì cũng chẳng ảnh hưởng gì. Những người chịu tác động ở đây là các nhà đầu tư nghe theo lời CEO Dimon.

“Danh tiếng của bạn sẽ hoen ố nếu quá lạc quan để rồi thị trường đi xuống. Điều này sẽ gây tổn hại đến ngân hàng và khiến CEO trông thật ngu ngốc, nhưng nếu nhận định bi quan thì bạn sẽ chỉ như một CEO thận trọng và chu đáo”, một Cựu chủ tịch ngân hàng xin được giấu tên nói với CNBC về CEO Dimon.

Tuy nhiên, nhà phân tích Charles Peabody của Portales Partners cho rằng CEO Dimon có động cơ thầm kín khác khi liên tục bình luận bi quan, đó là buộc nhân viên luôn trong tâm thế trực chiến, không có chỗ cho chủ quan.

“Tôi nghĩ rằng lời lẽ này là để nhóm quản lý của ông ấy tập trung vào những rủi ro trong tương lai, bất kể chúng có xảy ra hay không. Với một thương hiệu có hiệu suất cao, tăng trưởng cao, ông ấy đang cố gắng ngăn họ trở nên tự mãn”, ông Peabody nhận định.

Nhìn vào kết quả kinh doanh của JPMorgan trong giai đoạn lãi suất tăng mạnh 2022–2023, rõ ràng Dimon đã đúng khi long trọng tuyên bố “hãy sẵn sàng cho lãi suất 10 năm lên 5%” vào năm 2015, khi lợi suất trái phiếu Mỹ mới quanh quẩn 1%.

Thật vậy, đến khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) thực sự thắt chặt chính sách tiền tệ, các đối thủ nắm giữ nhiều trái phiếu dài hạn lãi suất thấp lâm cảnh thua lỗ, trong khi JPMorgan vẫn ung dung thu lời nhờ danh mục đa dạng và chiến lược phòng vệ hiệu quả.

Nhiều nhà phân tích đánh giá đây không chỉ là may mắn, mà là hệ quả của việc CEO Dimon đã biến ngân hàng thành “một pháo đài phòng thủ” trước mọi cú sốc tài chính.

Chính bản thân vị CEO này thường nhắc đi nhắc lại những thương vụ thâu tóm Bear Stearns, Washington Mutual và First Republic, ba ngân hàng danh tiếng gần như biến mất sau khủng hoảng, chỉ còn lại logo JPMorgan.

CEO Dimon gọi đó là “những ngôi mộ” minh chứng cho tính khắc nghiệt của ngành tài chính: “Trong 10 năm trước, nhiều ngân hàng có lợi nhuận cao hơn chúng tôi, nhưng giờ đây hầu hết bọn họ đã biến mất”.

Trong cuộc họp ngày dành cho nhà đầu tư của ngân hàng vào tháng này, Dimon chỉ ra rằng trong thập kỷ qua, JPMorgan là một trong số ít công ty kiếm được lợi nhuận hàng năm trên 17%.

Qua đó, CEO Dimon muốn gửi gắm thông điệp rằng ngôi vương không dành cho kẻ liều lĩnh hay tự mãn, mà cho những người biết chuẩn bị cho ngày mai.

“Hầu như tất cả mọi công ty tài chính lớn trên thế giới đều gần như không tồn tại được. Thế giới ngoài kia rất khắc nghiệt”, CEO Dimon cảnh báo.

*Nguồn: CNBC