Hãy nghĩ về thành phố hoặc thị trấn nơi bạn sống. Bạn mất bao lâu để đi bộ đến cửa hàng tạp hóa? Trường học hoặc nơi làm việc của bạn có đủ gần để đi bộ đến không? Còn công viên công cộng, phòng khám bác sĩ, nhà trẻ, hoặc bất kỳ nơi nào khác mà bạn ghé thăm hàng ngày thì sao? Trong khi một số thành phố đã cân nhắc đến việc sống gần tất cả những nhu cầu thiết yếu này, thì những thành phố khác đang cải tổ chiến lược quy hoạch đô thị và thiết kế các khu phố của họ để thân thiện hơn với người đi bộ với khái niệm “Thành phố 15 phút”.
Lấy cảm hứng một phần từ công trình của Jane Jacobs , người coi khu dân cư là cầu nối xã hội, ý tưởng về thành phố 15 phút được phát triển bởi Carlos Moreno, một giáo sư tại Đại học Sorbonne, với mục tiêu cải thiện chất lượng cuộc sống đô thị. Với vị trí “siêu gần” đến các tiện ích, việc làm, dịch vụ công, công viên công cộng, khu mua sắm và nhiều loại hình giải trí khác chỉ có thể di chuyển bằng xe đạp hoặc đi bộ, khái niệm này xem xét lại cách các thành phố có thể được thiết kế tốt hơn để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của cư dân. Trong phạm vi bán kính nhỏ này từ nhà của họ, những cộng đồng mạnh mẽ hơn sẽ được hình thành, cho phép cư dân cảm thấy đầu tư nhiều hơn vào các doanh nghiệp và dịch vụ trong khu vực của họ.
Mặc dù thành phố 15 phút có vẻ như là một điều không tưởng, nhiều nhà hoạch định chính sách trên toàn cầu đã bắt đầu thổi luồng sinh khí mới vào các khu vực trung tâm đô thị của họ bằng quy hoạch đô thị tốt hơn, phân cấp dịch vụ và hàng hóa, và các luật mới quy hoạch lại đường phố để loại bỏ ô tô và nhường chỗ cho người đi bộ và người đi xe đạp. Một thành phố tiên phong trong chiến lược đô thị này là Paris dưới sự lãnh đạo của Thị trưởng Anne Hidalgo. Trên thực tế, đây là một trong những trụ cột thúc đẩy chiến dịch tái tranh cử thành công của bà. Mục tiêu của bà là khuyến khích phát triển các cộng đồng tự cung tự cấp hơn trong mỗi quận của Paris. Được mệnh danh là “ville de quart d’heure”, hay thành phố 15 phút, mục tiêu là biến thủ đô thành những khu dân cư hiệu quả hơn để giảm ô nhiễm và tạo ra các khu vực đa dạng về xã hội và kinh tế. Khi công bố kế hoạch này, Hidalgo nhấn mạnh rằng nỗ lực phục hồi này cũng sẽ kết hợp các chiến lược khác – bao gồm lực lượng cảnh sát không vũ trang 5.000 người, một nỗ lực quy mô lớn để trồng thêm cây xanh, và các khoản tiền phạt nặng đối với các hành vi thiếu văn minh như xả rác. Đáng chú ý hơn, bà tuyên bố rằng bà muốn tiếp tục biến thủ đô thành nơi dành cho người đi bộ bằng cách xây dựng làn đường dành cho xe đạp trên mọi con phố trong vòng ba năm tới – đồng thời xóa bỏ 60.000 chỗ đậu xe ô tô.
Cùng với Paris, Melbourne đã tạo ra một khu phố riêng với chỉ 20 phút di chuyển, nơi mọi thứ đều nằm trong phạm vi 20 phút di chuyển. Copenhagen, có lẽ là một ví dụ nổi tiếng hơn, đã tập trung ý thức đô thị của mình vào việc phụ thuộc vào xe đạp với một lớp gần với những địa điểm mong muốn. Ngay cả các thành phố của Mỹ hiện cũng đang xem xét kỹ lưỡng hơn phương pháp này, đặc biệt là với những bài học kinh nghiệm và sự tự phản ánh khi đại dịch COVID-19 hướng đến những tương lai mới. Vào thời điểm mọi người thường dành 1-2 giờ mỗi ngày chỉ để đi làm bằng các phương tiện giao thông cá nhân, thì việc trả lại đường phố cho người dân đang được chú trọng hơn, tìm cách giảm bớt sự phụ thuộc nặng nề vào ô tô và tái tạo lại cảm giác khu phố đã bị suy giảm do sự gia tăng đô thị hóa. Here Technologies đã tạo ra một bản đồ tương tác cho thấy những thành phố nào đang nghiêng về phía phù hợp hơn với các mục tiêu thành phố 15 phút. Mặc dù một số khu phố hiện có thể đi bộ được, nhưng nhiều khả năng sẽ có nhiều khu phố hơn nữa chuyển sang hướng này khi các nhà quy hoạch đô thị bắt đầu sử dụng khuôn khổ này để phát triển các khái niệm thành phố tương lai của riêng họ.
Lần tới khi bạn phải mất 30 phút lái xe đến trung tâm thương mại địa phương, hãy nghĩ đến thời gian bạn có thể tiết kiệm được và chất lượng cuộc sống được nâng cao nếu chỉ mất 15 phút đạp xe. Thành phố 15 phút không chỉ là một xu hướng đô thị, mà còn là một chiến lược thiết kế khả thi cao, có thể sớm được áp dụng tại một thành phố gần bạn.
PV/archdaily