Tọa đàm “Gỗ trong kiến trúc công cộng”: Khi vật liệu truyền thống gợi mở hướng đi bền vững cho kiến trúc trong tương lai
Sáng ngày 25/10/2025, tại Hội trường Ngụy Như Kon Tum – Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội (19 Lê Thánh Tông, Hà Nội), đã diễn ra Tọa đàm “Gỗ trong kiến trúc công cộng – Vật liệu truyền thống và giải pháp cho tương lai”, do Sunjin Việt Nam, Ban Quản lý Thiết kế Tập đoàn Sun Group, Wood HUB Vietnam và Tạp chí Kiến trúc – Hội Kiến trúc sư Việt Nam phối hợp tổ chức, cùng sự đồng hành của các trường đào tạo kiến trúc trên cả nước: Đại học Kiến trúc Hà Nội, Viện Đào tạo và Hợp tác quốc tế – Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội, ĐH Kiến trúc TP Hồ Chí Minh, ĐH Văn Lang, ĐH Việt Đức, ĐH Xây dựng Hà Nội, ĐH Phương Đông và Tập đoàn Gỗ Minh Long.
Chương trình thu hút sự tham dự của đại diện các trường đại học đào tạo chuyên ngành Kiến trúc, Nội thất, Thiết kế sáng tạo, cùng đông đảo kiến trúc sư, chuyên gia và sinh viên – những người quan tâm đến vật liệu gỗ và xu hướng kiến trúc bền vững tại Việt Nam.
Kết nối – Chia sẻ tri thức – Truyền cảm hứng sáng tạo
Phát biểu khai mạc tọa đàm, TS.KTS Phan Đăng Sơn – Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam nhấn mạnh: “Hôm nay, chúng ta có mặt trong không gian mang dấu ấn lịch sử và giá trị bền vững – nơi giao thoa giữa kiến trúc gạch đá châu Âu và gỗ châu Á. Đây là dịp để giới nghề cùng nhìn lại giá trị của gỗ – vật liệu truyền thống đang được hồi sinh trong những công trình đương đại, với tinh thần sáng tạo và trách nhiệm với môi trường.”
Ông cho rằng, việc đưa chủ đề gỗ trong kiến trúc công cộng vào đối thoại chuyên sâu là cần thiết trong bối cảnh toàn cầu hướng đến giảm phát thải và phát triển bền vững, đồng thời khẳng định vai trò của các kiến trúc sư Việt Nam trong việc chuyển hóa giá trị truyền thống thành giải pháp cho tương lai.
Góc nhìn quốc tế – Giải pháp tiên tiến cho kiến trúc gỗ
Mở đầu phần chuyên đề, KTS Hoàng Vũ Lân – Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn SUN Group, Trưởng Ban Quản lý Thiết kế chia sẻ chủ đề “Gỗ trong kiến trúc: Từ truyền thống đến tương lai”, đồng thời giới thiệu các diễn giả quốc tế đến từ Skidmore, Owings & Merrill (SOM) – đơn vị thiết kế hàng đầu thế giới với nhiều công trình ứng dụng kết cấu gỗ tiên phong.
Trong bài trình bày “Why Timber?”, KTS Nicolas Medrano – Giám đốc Thiết kế SOM, văn phòng Hồng Kông đã giới thiệu một số dự án tiêu biểu như: Thư viện Billie Jean King (Mỹ) – công trình điển hình ứng dụng heavy timber và triết lý “Do more with less”; Trụ sở San Mateo (California) – công trình hành chính đầu tiên tại Mỹ đạt chuẩn Net Zero Energy với kết cấu gỗ tiên tiến; Cầu đi bộ High Line – Moynihan Connector (New York) – biểu tượng của kết nối đô thị xanh và vật liệu carbon thấp; Công trình Queen’s Braid tại Mỹ – lấy cảm hứng từ các rào ngang và tổ chim, gỗ được uốn cong, cùng kết cấu chồng lớp và kết nối với nhau bằng các nối thép. Từ các công trình chia sẻ, KTS đã mang tới những giải pháp mới trong việc tạo ra các kết cấu gỗ chịu tải trọng cao, tiết kiệm chi phí và thời gian thi công.
KTS Nicolas Medrano chia sẻ: “Gỗ không chỉ là vật liệu – mà là một giải pháp. Khi thế giới hướng đến kiến trúc carbon thấp, việc hiểu đúng, khai thác và tái sinh gỗ theo chu trình bền vững sẽ là chìa khóa cho tương lai của ngành xây dựng.”
Ông cũng đề cập đến các nguyên tắc thiết kế gắn với vật liệu địa phương, tối ưu hóa vòng đời vật liệu, và giảm phát thải trong vận chuyển, xem đó là những tiêu chí then chốt trong kiến trúc hiện đại.
Đối thoại mở – Nhiều góc nhìn về vật liệu truyền thống
Phần thảo luận chuyên sâu giữa các diễn giả trong nước và quốc tế đã mang lại nhiều góc nhìn đa dạng, phản ánh rõ thách thức và tiềm năng của kiến trúc gỗ trong bối cảnh Việt Nam.
KTS Phó Đức Tùng – người có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu và thực hành kiến trúc sinh thái, nhấn mạnh vai trò của gỗ trong chiến lược phát triển bền vững: “Gỗ ngày nay không còn là vật liệu tự nhiên đơn thuần. Với công nghệ chế tác tiên tiến, nó đã trở thành vật liệu kỹ thuật cao – bền, an toàn và có khả năng tái tạo. Gỗ này đã có tính chất và khả năng chịu lực hoàn toàn khác với gỗ bình thường, giống như cách so sách gỗ và bùn.”
Ông cũng cho rằng, việc sử dụng vật liệu còn liên quan đến văn hoá, khu vực, quan điểm, cách nhìn của người sinh sống ở đó, chứ không chỉ là tính chất vật lý thông thường.
Tiếp nối, KTS Đoàn Kỳ Thanh chia sẻ: “Vật liệu Gỗ được biết đến từ rất lâu trước đây, trải qua nhiều thế hệ cha ông chúng ta. Cùng với đó, chúng ta cũng có rất nhiều vật liệu lựa chọn không phải chỉ gỗ, nhưng gỗ có thể trồng trở lại, không như vật liệu khác. Vậy nên khi có nhiều lựa chọn, chúng ta phải hiểu nó sử dụng như thế nào. Gỗ tại Việt Nam còn nhiều hạn chế bởi sự hiểu biết của chúng ta về gỗ, bởi chính quyền và chính các nhà sản xuất vật liệu.”
Trong khi đó, KTS Nicolas Medrano cũng cho biết thêm: “Tôi nghĩ rằng nên ưu tiên các cánh rừng bản địa, tuy nhiên không phải lúc nào gỗ cũng đủ. Chúng ta có thể phải nhập khẩu. Việc này sẽ chịu việc phát thải Carbon và tăng chi phí, nhưng ta có thể lựa chọn các cách vận chuyển giảm thiểu tối đa nhất có thể.” KTS tin rằng, không có việc gì là không thể và chúng ta có thể mời chuyên gia trên khắp thế giới để nghiên cứu, để tìm được giải pháp phù hợp cho Việt Nam.
Không khí tọa đàm trở nên sôi nổi khi các sinh viên và kiến trúc sư trẻ đặt câu hỏi về khả năng áp dụng kết cấu gỗ tại Việt Nam, chi phí đầu tư, cũng như giải pháp đào tạo nguồn nhân lực thiết kế gỗ. Các diễn giả đều thống nhất rằng, gỗ không chỉ là vật liệu của quá khứ, mà đang trở lại mạnh mẽ như một “ngôn ngữ mới” của kiến trúc hiện đại, khi công nghệ và tư duy thiết kế tiến bộ cho phép nó phát huy toàn diện ưu thế.
Hướng tới tương lai – Phát triển kiến trúc gỗ bền vững tại Việt Nam
Kết thúc chương trình, KTS Trần Nguyễn Quảng, Giám đốc Sunjin Việt Nam – thay mặt Ban tổ chức gửi lời cảm ơn tới các đối tác, diễn giả và người tham dự, đồng thời chia sẻ định hướng tiếp theo của chuỗi hoạt động chuyên môn: “Chúng tôi mong muốn tiếp tục mang đến những không gian đối thoại cởi mở, nơi các kiến trúc sư Việt Nam có cơ hội học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và cùng nhau tạo nên những công trình gỗ mang dấu ấn Việt Nam trong tương lai.”
Buổi tọa đàm khép lại trong không khí giao lưu sôi nổi, với nhiều ý tưởng và cảm hứng sáng tạo được khơi dậy. Sự kiện không chỉ mở ra hướng tiếp cận mới cho kiến trúc bền vững, mà còn góp phần kết nối các thế hệ kiến trúc sư trong hành trình phát triển ngành nghề.
Thuỵ An – TCKT.VN
© Tạp chí Kiến trúc