Quá khứ: 10 năm chạy theo xu hướng và bài học đắt giá
Giai đoạn 2007-2010, Hoàng Anh Gia Lai là cái tên thống trị thị trường bất động sản Việt Nam. Với quỹ đất giá vốn rẻ và tốc độ triển khai thần tốc, doanh nghiệp của bầu Đức đã kiến tạo nên hàng loạt dự án biểu tượng thời bấy giờ như HAGL Plaza Đà Nẵng hay chuỗi chung cư Hoàng Anh tại TP.HCM, đưa doanh thu mảng này đạt đỉnh 3.373 tỷ đồng vào năm 2009.
Tuy nhiên, nhận thấy dấu hiệu bong bóng và áp lực lãi vay, HAGL đã thực hiện cuộc rút lui chiến lược khỏi bất động sản từ năm 2012. Một thập kỷ sau đó là chuỗi ngày doanh nghiệp liên tục xoay trục cây trồng, vật nuôi theo các “cơn sốt” của thị trường khi chưa có nền tảng kỹ thuật vững chắc cũng như biện pháp phòng ngừa rủi ro, trong khi vẫn sử dụng đòn bẩy tài chính rất lớn.
Điển hình là việc đầu tư ồ ạt vào 28.000 ha cọ dầu và 51.000 ha cao su khi giá thế giới đang ở đỉnh. Khi thị trường đảo chiều, hàng nghìn tỷ đồng đổ vào cọ dầu đã phải chịu cảnh chặt bỏ khi chưa kịp phát sinh một đồng doanh thu nào. Mảng chăn nuôi bò thịt (doanh thu kỷ lục 3.465 tỷ đồng năm 2016) cũng sớm thoái trào do biên lợi nhuận thấp.
Hệ quả của giai đoạn đầu tư nóng vội này là khối nợ vay phình to lên mức 36.000 tỷ đồng vào năm 2016, đẩy doanh nghiệp vào tình thế mất thanh khoản. Chủ tịch Đoàn Nguyên Đức từng thừa nhận:
“Nợ 36.000 tỷ đồng được coi là một con số khủng khiếp ở giai đoạn đó. Mất thanh khoản là nói một cách nhẹ nhàng nhưng thực sự lúc đó là tuyên bố phá sản”
. Nhưng với quan điểm
“giấu bệnh là chết”
, ông đã quyết định bán đi hàng loạt tài sản tâm huyết từ thủy điện, mía đường, bất động sản đến bệnh viện để trả nợ và tái cấu trúc toàn diện.
Giai đoạn chuyển đổi: Thu hẹp mảng heo, hái “quả ngọt” nhờ chuẩn hóa kỹ thuật
Biểu đồ diễn biến cơ cấu doanh thu HAGL (2009 – 9T/2025):
Sự “đổi ngôi” ngoạn mục trong cấu trúc tài chính được thể hiện qua sự thoái trào của các trụ cột cũ (Bất động sản, Chăn nuôi – vùng màu xám và đỏ) để nhường không gian tăng trưởng tuyệt đối cho mảng Trái cây (vùng màu xanh). Đặc biệt từ năm 2024 đến 9 tháng đầu năm 2025, mảng Trái cây đã bứt phá mạnh mẽ, chính thức trở thành động lực tăng trưởng duy nhất và bền vững của tập đoàn. Nguồn dữ liệu: BCTC HAGL
Giai đoạn 2022-2023, chiến lược “heo ăn chuối” nổi lên như một cứu cánh dòng tiền. Tuy nhiên, số liệu 9 tháng đầu năm 2025 cho thấy mảng này đang được thu hẹp đáng kể về quy mô thương mại khi doanh thu bán heo chỉ đạt 173 tỷ đồng. Động thái này cho thấy HAGL đã xác định lại vai trò của chăn nuôi không còn là trụ cột tăng trưởng chính của tập đoàn trong tương lai.
Sự lùi bước của chăn nuôi đã nhường sân khấu cho sự trỗi dậy mạnh mẽ của mảng trái cây, được xây dựng trên một nền tảng kỹ thuật bài bản hơn hẳn so với quá khứ. Rút kinh nghiệm từ những thất bại trước đây, HAGL đã áp dụng
công nghệ canh tác chuối từ Philippines
và
quy trình chăm sóc sầu riêng tiên tiến của Thái Lan
để đảm bảo năng suất và chất lượng xuất khẩu ổn định.
Với doanh thu lũy kế 9 tháng năm 2025 đạt hơn
4.400 tỷ đồng,
nhóm cây ăn trái (chủ lực là chuối và sầu riêng) đã trở thành “nồi cơm” chính. Cây chuối với diện tích
7.030 ha
đảm bảo dòng tiền nhật dụng, trong khi
2.140 ha sầu riên
g bắt đầu tạo ra biên lợi nhuận đột biến nhờ giá bán cao và nhu cầu lớn từ thị trường Trung Quốc.
Tương lai: Đặt cược vào 10.000 ha cà phê Arabica
Trên nền tảng dòng tiền ổn định từ chuối và sầu riêng, HAGL đang kích hoạt trụ cột tăng trưởng thứ ba: cây cà phê. Tận dụng lợi thế thổ nhưỡng và độ cao của cao nguyên Paksong (Lào), doanh nghiệp đặt mục tiêu nâng diện tích cà phê từ 3.040 ha hiện tại lên 10.040 ha vào giai đoạn 2026-2027.
Điểm khác biệt trong chiến lược lần này là cơ cấu giống: 70% diện tích sẽ được trồng Arabica – loại cà phê có giá trị thương mại cao. Theo bầu Đức, qua đối tác Trung Quốc (thị trường xuất khẩu số 1 của HAGL hiện tại về chuối, sầu riêng) thì cơn sốt giá cà phê 2 năm qua, đẩy giá cà phê gấp 3 lần do người dân Trung Quốc đang chuyển đổi từ việc uống trà sang cà phê.
Với sự hỗ trợ kỹ thuật và giống từ Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI), cùng kế hoạch xây dựng nhà máy chế biến quy mô 1.500 tấn/ngày tại Lào, HAGL đang hướng tới vị thế nhà cung cấp nguyên liệu cà phê quy mô công nghiệp hàng đầu khu vực, giảm sự phụ thuộc vào thị trường trái cây tươi vốn tiềm ẩn rủi ro về bảo quản và vận chuyển.
Bên cạnh cà phê, mảng dâu tằm tơ với với mục tiêu quy mô 2.000 ha và nhà máy kéo tơ đang nổi lên như một điểm sáng mới về hiệu quả kinh tế, hứa hẹn mang lại giá trị gia tăng cao cho chuỗi nông nghiệp khép kín.
Song hành với chiến lược mở rộng vùng trồng, HAGL công bố kế hoạch niêm yết (IPO) Công ty Cổ phần Đầu tư Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai vào năm 2026, hướng tới mục tiêu lợi nhuận toàn tập đoàn đạt 5.000 tỷ đồng vào năm 2028. Để hiện thực hóa tham vọng này, tập đoàn đã ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược toàn diện với Ngân hàng OCB và Công ty Chứng khoán OCBS, đảm bảo nguồn lực tài chính bền vững cho chu kỳ tăng trưởng mới.